Η βαριά σκιά του "καπετάν Γιώτη"

41 χρόνια, από την 17η Ολομέλεια του ΚΚΕ, στην οποία αναδείχτηκε ο Χαρίλαος Φλωράκης γενικός γραμματέας του ΚΚΕ 

Η αντίληψή του για τις πολιτικές συμμαχίες 

και οι σημερινοί επικριτές του 

Οι χειρισμοί του Χαρίλαου Φλωράκη και οι επιλογές του αποτελούν αντικείμενο έντασης ανάμεσα στη σημερινή ηγεσία και παλαιότερα στελέχη του κόμματος, ενώ το μακροσκελές κείμενο του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ με τίτλο: «Η πορεία αποκατάστασης του επαναστατικού χαρακτήρα του ΚΚΕ», στο τελευταίο τεύχος της Κομμουνιστικής Επιθεώρησης (ΚΟΜΕΠ), προσέφερε τροφή στη διαπάλη για την αποτίμηση του ρόλου του. Αν και ο Χαρίλαος Φλωράκης δεν κατονομάζεται στο κείμενο της Π.Γ. στην ΚΟΜΕΠ, εντούτοις ασκείται >>>




σφοδρή κριτική σε όλα τα πεπραγμένα του κόμματος επί των ημερών της ηγεσίας του.

«Το Πρόγραμμα που επεξεργάστηκε το 9ο συνέδριο του ΚΚΕ (Δεκέμβρης 1973) διατηρεί σοβαρά προβλήματα στρατηγικής» σημειώνεται στο κείμενο, ενώ σε άλλο σημείο τονίζεται ότι στο 10ο συνέδριο «δεν είχε εκτιμηθεί αντικειμενικά η πείρα της ΕΔΑ και πάνω και σ’ αυτήν την αδυναμία έγινε παρέκκλιση με την ίδρυση του “Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου”». «Η συμμετοχή του Κόμματος σε τέτοιες κυβερνήσεις (συνεργασίας) φούντωσε μέσα στο Κόμμα τον οπορτουνισμό» αναφέρει παρακάτω το κείμενο κατονομάζοντας τον Γρηγόρη Φαράκο.

Η θεώρηση της Πολιτικής Γραμματείας είναι φυσικό να «φουντώνει» τη σχετική συζήτηση. Κορυφαία στελέχη του ΚΚΕ σχολιάζοντας τις εκπεφρασμένες απόψεις και τα ρεπορτάζ των τελευταίων ημερών περί «αποκαθήλωσης του Χαρίλαου Φλωράκη» θεωρούν ότι πρόκειται για «συνηθισμένη τακτική των παροικούντων τα αστικά ΜΜΕ και των οπορτουνιστών» και για επίθεση που «περιέργως συμπίπτει με τα 95χρονα του ΚΚΕ».

Τονίζουν μάλιστα ότι «το κόμμα μας συντεταγμένα και αταλάντευτα θα συνεχίσει να αναστοχάζεται την πορεία και τις επιλογές του κόμματος, πράγμα που μόνο το ΚΚΕ κάνει, χωρίς λαθολογίες και ωραιοποιήσεις». 
Χαρακτηριστική της οργής του Περισσού για την αντιμετώπιση του θέματος ήταν πάντως και η πρόσφατη αναφορά του Δημήτρη Κουτσούμπα που μίλησε για «απολειφάδια του οπορτουνισμού», τα οποία «δήθεν παίρνουν υπό την προστασία τους» τον Χαρίλαο Φλωράκη και τον Νίκο Ζαχαριάδη.

Τα τότε στελέχη

Πώς τοποθετούνται όμως για το πρόσωπο και την προσφορά του Χαρίλαου Φλωράκη παλαιότερα στελέχη του ΚΚΕ, που ελέω των διαγραφών στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και στις αρχές του ’90 ακολούθησαν διαφορετικούς δρόμους;

«Είναι απαράδεκτο οι ίδιοι άνθρωποι που στήριζαν αναφανδόν τις επιλογές Φλωράκη να “χτυπούν” σήμερα έναν από τους πιο επιτυχημένους ηγέτες του ΚΚΕ» λέει χαρακτηριστικά στην «Εφ.Συν.» ένα από τα κορυφαία τότε στελέχη του Περισσού, που μετά το 1991 εντάχθηκε στον ΣΥΝ και σήμερα βρίσκεται στον ΣΥΡΙΖΑ.

«Δεν λέω ότι τα έκανε όλα σωστά, αλλά δεν γίνεται να πετάς τέτοιους ηγέτες βορά στα σκυλιά» προσθέτει το στέλεχος, που έχει περιγραφεί ως «αγαπημένο παιδί του καπετάν Γιώτη», και σημειώνει ότι «η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ «κόβει» από την ιστορία του ό,τι δεν χωράει στις σημερινές θέσεις του, φτάνοντας να θεωρεί λάθος σχεδόν όλη την πορεία από το 1934, με εξαίρεση τον Δημοκρατικό Στρατό». 
Το στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, σήμερα, τονίζει ότι «η πρακτική των «κατεδαφίσεων» των ηγετών του ΚΚΕ είναι συνηθισμένη και έρχεται πάντα μερικά χρόνια μετά την αποχώρησή τους και την ανάδειξη της νέας ηγεσίας».

Αυτόπτες μάρτυρες της ηγεσίας του Χαρίλαου Φλωράκη υπήρξαν και τα κορυφαία στελέχη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, που είχαν έρθει σε σύγκρουση μαζί του τη διετία 1988-89, η οποία οδήγησε στη διάλυση της κομματικής νεολαίας και τη δημιουργία του ΝΑΡ. «Η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ είναι προσεκτική και δεν θέλει να «αποκαθηλώσει» εμφανώς τον Φλωράκη, γιατί ήταν πάντα ταυτισμένη μαζί του, όπως και με τον Ανδρουλάκη, τη Δαμανάκη ή τον Αλαβάνο» λέει ένα από τα στελέχη που διεγράφησαν τότε από το ΚΚΕ.

«Ωστόσο το κείμενο της ΚΟΜΕΠ δεν ασκεί κριτική από τα “αριστερά”, όπως ασκήσαμε εμείς τότε στην εκφυλιστική πολιτική του, ούτε από τα “δεξιά”, όπως έκαναν στελέχη όπως ο Δραγασάκης, αλλά με μοναδική στόχευση να τεκμηριωθεί η σημερινή απομονωτική γραμμή του από το κίνημα» συμπληρώνει και μιλά για «άθλιο συμβιβασμό του σημερινού ΚΚΕ, καθώς δεν ενώνει δυνάμεις και δεν θέτει κανένα ζήτημα κόντρας και ανατροπής».

Ενας από τους «εξ απορρήτων» συνεργάτες του, που μετά το 1991 έφτασε να ξεπεράσει τα όρια της Αριστεράς, δεν εμφανίζεται πάντως το ίδιο σίγουρος για τα περί «αποκαθήλωσης» του Χαρίλαου Φλωράκη. «Το ΚΚΕ θέλει να διώξει τη “ρετσινιά” εκείνης της εποχής και προχωρά περισσότερο σε μια επανερμηνεία των πεπραγμένων της τότε ηγεσίας σε συγκεκριμένο εύρος θεματολογίας» λέει και προτείνει: «Να είμαστε υπομονετικοί, γιατί θα υπάρξουν εξελίξεις σημαντικές το επόμενο διάστημα, που ίσως όλη αυτή η συζήτηση βάλει βόμβα στα θεμέλια μιας νέας συνεργασίας τους επόμενους μήνες».

Σημειώνει μάλιστα ότι συμφωνεί «περισσότερο με τον Λαφαζάνη στην κριτική για το κείμενο στην ΚΟΜΕΠ» αν και «δεν πρέπει να συντηρούμε ένα ψυχροπολεμικό κλίμα ανάμεσα στα κόμματα της Αριστεράς».

Τα μπλογκ

Στο διαδίκτυο το ζήτημα που ανέκυψε για την περίοδο της ηγεσία του Χαρίλαου Φλωράκη από το Π.Γ. του ΚΚΕ έδωσε το έναυσμα για ένα νέο γύρο αντιπαραθέσεων, με αφορμή κυρίως σχόλια στο iskra.gr, που εν πολλοίς πρεσβεύει τις απόψεις του Αριστερού Ρεύματος του ΣΥΡΙΖΑ.

«[Πρόκειται για] ένα μονοσήμαντο, ανιστόρητο κείμενο αφθάστου επιπολαιότητας, πολιτικής ιδιοτέλειας και μίζερης αυτοδικαίωσης ενός κομματικού οργάνου, όπως το Π.Γ., το οποίο δεν έχει καμιά εξουσιοδότηση να βγάζει ιστορικούς «φετφάδες» και το μόνο που έχει να επιδείξει είναι την καθοδική πορεία του ΚΚΕ, δίνει τη χαριστική βολή στον «πολιτικό Χαρίλαο»» έλεγε άρθρο στο iskra.gr. 
Σε άλλο σημείωμά του ο Θανάσης Μπαρτσώκας, πρώην δήμαρχος Καισαριανής, τόνιζε ότι το κείμενο του Π.Γ. του ΚΚΕ είναι αποτέλεσμα «της δήθεν θεωρητικής δουλειάς των “άκαπνων” Μ. Μαΐλη και Ε. Μπέλλου».

Αν και τα μπλογκ μελών του ΚΚΕ αναπαρήγαν κείμενα-απαντήσεις από τον Ριζοσπάστη και το 902.gr, το Lenin Reloaded (leninreloaded.blogspot.gr) απάντησε με αποσπάσματα από παλαιότερα απολογιστικά κείμενα του Περισσού και κατέληγε ότι «κριτική [στον Χαρίλαο Φλωράκη] θα του γίνει, όπως θα γίνει, και οφείλει να γίνει, για όλα ανεξαιρέτως τα ηγετικά στελέχη του κόμματος, γιατί το ΚΚΕ δεν είναι η «Σούπερ Κατερίνα» του κάθε Αλέξη Τσίπρα (λέγε με «ΣΥΡΙΖΑ») αλλά Κομμουνιστικό και Επαναστατικό Κόμμα».

 του Νίκου Σβέρκου

Απαντούσε σ’ όλους και για όλα

Ο «καπετάν Γιώτης», ο πολιτικός που άφησε βαθιά τη σφραγίδα του στην Αριστερά, υπερέβαινε τα στενά όρια του κόμματος, χωρίς να φοβάται να εκφράζει τη γνώμη του, ακόμα και αν αυτή ήταν προκλητική για αρκετά στελέχη του ΚΚΕ. Είχε πει

● Για τις συμμαχίες: 

«[...] Τις συνεργασίες και τις συμμαχίες πάντα τις ήθελε το ΚΚΕ. Από τη γέννησή του. 

Αλλοτε τις επιδίωξε, χωρίς να το κατορθώσει, όπως στα 1936 με το Σύμφωνο Σοφούλη – Σκλάβαινα. 

Αλλοτε τις επιδίωξε και το κατόρθωσε, όπως κατά την Κατοχή με το ΕΑΜ. 

Αλλοτε τις προσπαθούσε και τα μισοκατάφερνε, όπως την περίοδο 1951-1967 με την ΕΔΑ. 

Αλλοτε τις επιζητούσε, αλλά γκρεμίζονταν, όπως το 1974 με την Ενωμένη Αριστερά. 

Και άλλοτε και τις επιζητούσε και τις προχωρούσε, όπως στην περίπτωση του Συνασπισμού στα 1989-1991. 

Με άλλα λόγια: Με την επιμονή μου στα 1986-1989 να χτιστεί ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου, δεν έφερνα καμία καινοτομία στο Κόμμα, αλλά εφάρμοζα μια πάγια πολιτική του – την πολιτική των συμμαχιών».

● Για τον Συνασπισμό: 

«Για το “χτίσιμο” του Συνασπισμού, υπήρχε μια πρόσθετη δυσκολία. 

Οφείλαμε να συνεργαστούμε με ένα κόμμα που όχι μόνο είχε βγει με καισαρική τομή από τα σπλάχνα του ΚΚΕ, αλλά έφερε και το όνομα του κόμματός μας και μάλιστα με την προσθήκη της λέξης “Εσωτερικού”, που, εκ των πραγμάτων, εξύβριζε τα στελέχη και τα μέλη του ΚΚΕ ως ξενοκίνητα. 

Η δυσκολία λοιπόν δεν ήταν μόνο στο να πειστεί το κόμμα αυτό να αλλάξει το όνομά του και να συνεργαστεί και μαζί μας και με τις άλλες δυνάμεις της Αριστεράς, αλλά ήταν στο να πειστούν και οι δικοί μας ότι η νέα πολιτική πραγματικότητα της χώρας επιβάλλει τη συνεργασία και με τον κόσμο της Ανανεωτικής Αριστεράς. 

Οταν μάλιστα τα πλέγματα και οι αγκυλώσεις πήγαιναν πολύ πίσω, πίσω στο 1968 και πίσω από το 1968 μέχρι και τη δεκαετία του ‘50».

● Οταν κατηγορήθηκε για συμβιβασμό: 

«Τι θα πει συμβιβασμός; 

Θα πει να κάνεις πίσω και να βλάπτεις τα συμφέροντα του λαού. 

Οταν κάνεις πίσω προς όφελος του λαού, είναι συμβιβασμός ή είναι ένας αναγκαίος ελιγμός;»

● Απολογισμός για τον Συνασπισμό: 

«Θα γεννηθούν οι νέες αριστερές και προοδευτικές δυνάμεις. 

Και σύντομα θα γεννηθεί και η ανάγκη για κοινή δράση τους. 

Ποιος πραγματικός αριστερός μπορεί να πει όχι στην κοινή δράση των ζωντανών κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων; 

Κι αν κανείς αληθινός αριστερός δεν λέει όχι, γιατί να πω εγώ; 

Τίποτα δεν πήγε χαμένο. 

Ο Συνασπισμός έγραψε υποθήκες στην πολιτική ιστορία μας. 

Οι εμπειρίες του θα είναι αύριο πολύτιμες»

 του Φώτη Παπούλια

Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ