Δεν πουλάει το ..."σουξέ"

Το σχέδιο των Σαμαρά, Βενιζέλου και Στουρνάρα για πρωτογενές πλεόνασμα, σύντομη –προεκλογική– διευθέτηση των όρων πληρωμής του χρέους και έξοδο στις αγορές είναι γνωστό και χιλιοτραγουδισμένο. 

Έχει μάλιστα επενδυθεί με πολυπληθείς διαρροές για «στοιχεία - έκπληξη» στα δημοσιονομικά, με αναπτυξιακή προοπτική, με τσουνάμι επενδύσεων, με προσδοκίες για έξοδο από την επιτήρηση της τρόικας και άλλα τέτοια... ηρωικά. Όμως οι σχεδιασμοί της κυβέρνησης προσκρούουν στις πολύ σοβαρές αντιρρήσεις των δανειστών και της τρόικάς τους. >>>

 

 
1 Το πρώτο μεγάλο εμπόδιο για την κυβέρνηση, για το οποίο ήδη έχουμε γράψει, είναι η απροθυμία των δανειστών – Γερμανίας και άλλων χωρών του ευρωπαϊκού Βορρά – να δώσουν πριν από τις ευρωεκλογές οποιαδήποτε σαφή υπόσχεση για διευθέτηση του χρέους και ελάφρυνση των δανειακών βαρών. Αυτήν την εποχή, οποιαδήποτε «παροχή» προς την Ελλάδα οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών θα τη βρουν στην ευρωκάλπη τους μεταφρασμένη σε αντιευρωπαϊσμό.
 

2 Το δεύτερο μεγάλο εμπόδιο είναι η απροθυμία των Ευρωπαίων να τερματίσουν τη στενή επιτήρηση της Ελλάδας, την οποία θεωρούν εξόχως καθυστερημένη ως προς την εκτέλεση των μεταρρυθμίσεων, ειδικά στους τομείς που σχετίζονται καθ’ οιονδήποτε τρόπο με το κράτος, τη διαφθορά και το μαύρο χρήμα, αλλά και τον καθορισμό του τραπεζικού τοπίου. Έως ότου ρυθμιστούν αυτά τα «πακέτα», απαιτούνται, ίσως, χρόνια!
 

3 Το τρίτο μεγάλο εμπόδιο αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι Ευρωπαίοι κυρίως επιχειρούν να δεσμεύσουν την κυβέρνηση σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις. Είναι χαρακτηριστική η απάντηση του επιτρόπου για τις νομισματικές και οικονομικές υποθέσεις Όλι Ρεν σε ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Νίκου Χουντή για τον τρόπο κάλυψης του χρηματοδοτικού κενού:
«Τον Νοέμβριο του 2012 η Ευρωομάδα ανέφερε ότι τα κράτη - μέλη της ζώνης του ευρώ θα εξετάσουν τη σκοπιμότητα περαιτέρω μέτρων και συνδρομής, όταν η Ελλάδα επιτύχει ετήσιο πρωτογενές πλεόνασμα, υπό την προϋπόθεση της πλήρους εφαρμογής όλων των όρων που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η Ελλάδα θα είναι σε θέση να επιτύχει δείκτη χρέους προς το ΑΕΠ ίσο προς 124% του ΑΕΠ το 2020, και δείκτη χρέους προς το ΑΕΠ σημαντικά χαμηλότερο από 110% το 2022».
Συνεπώς, το παραμύθι της ελληνικής κυβέρνησης ότι η επίτευξη του πλεονάσματος ανοίγει τον δρόμο για διευθέτηση των δανειακών βαρών και άρα για ευμενές κλείσιμο της διαπραγμάτευσης για το χρηματοδοτικό κενό τρακάρει στον δράκο των «μεταρρυθμίσεων».
 

4 Το τέταρτο εμπόδιο αφορά την πρόθεση της κυβέρνησης να αξιοποιήσει για προεκλογικούς λόγους το πρωτογενές πλεόνασμα. Εδώ οι Ευρωπαίοι, μέσω του Όλι Ρεν, θέτουν όρους λέγοντας ότι στον τρόπο διαχείρισης του πλεονάσματος θα έχουν οπωσδήποτε λόγο. Μάλιστα, ήδη, φρόντισαν μέσω της Κομισιόν να μετριάσουν τις οργιώδεις προβλέψεις της κυβέρνησης, οι οποίες προσγειώθηκαν ξαφνικά και... ανώμαλα από το 1,5 δισ. ευρώ στα 812 εκατομμύρια, δηλαδή στις προβλέψεις του προϋπολογισμού. Μπορεί λοιπόν ο Στουρνάρας να επικαλέστηκε αμήχανος δικαίωση των προβλέψεων του προϋπολογισμού, αλλά η καρδούλα του Σαμαρά ξέρει πόσους πόντους προεκλογικής θριαμβολογίας τού έκοψε αυτή η ανώμαλη προσγείωση των προβλέψεων.
Ένα από τα σοβαρότερα εμπόδια στους ευσεβείς πόθους της κυβέρνησης αποτελεί ο σχεδιασμός της τρόικας για τις τράπεζες και την προοπτική τους. Σε καμιά περίπτωση δεν πρόκειται να αφήσουν στην προαίρεση της κυβέρνησης ή στην... τύχη τη μοίρα του τραπεζικού συστήματος, αφού ο έλεγχός του είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για τον έλεγχο όχι μόνο της κυκλοφορίας του χρήματος, αλλά και του συνόλου της ελληνικής οικονομίας.
 

Βόμβα δανείων
 Ακόμη και ο τρόπος αντιμετώπισης των «κόκκινων» δανείων, τα οποία χρόνο με τον χρόνο μετατρέπονται σε βόμβα τεράστιας ισχύος, ενδέχεται να καταδείξει το μοντέλο της πολιτικής που θα ακολουθηθεί τα επόμενα χρόνια σε τεράστιους σε όγκο και σημασία τομείς της ελληνικής οικονομίας, όπως το real estate, ο τουρισμός, η βιομηχανία, η αγροτική παραγωγή και η ενημέρωση.
Ως εκ τούτου, δεν είναι καθόλου τυχαία η νέα εμπλοκή που εμφανίστηκε τις τελευταίες μέρες, με την κυβέρνηση να υπολογίζει το χρηματοδοτικό κενό των τραπεζών στα 5 έως 6 δισ. ευρώ και τους... «Financial Times» να το ανεβάζουν, επικαλούμενοι «πηγές» του ΔΝΤ, ακόμη και σε 20 δισ.
Ας δούμε όμως πού βρισκόμαστε σε αυτήν την υπόθεση, καθώς σήμερα ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιώργος Προβόπουλος συζητά με τους επικεφαλής της τρόικας το τελικό μείγμα των παραμέτρων βάσει των οποίων θα υπολογιστούν οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών.
Παρ’ ότι η ΕΚΤ και η ΤτΕ έχουν συμφωνήσει στις παραμέτρους του βασικού και του δυσμενούς σεναρίου σε επίπεδα αντίστοιχα με αυτά που θα ισχύσουν για το πανευρωπαϊκό stress test (ελάχιστoς δείκτης Core Tier I στο 8% για το βασικό και 6% για το δυσμενές), παραμένει ανοικτό το θέμα των αναμενόμενων ζημιών πιστωτικού χαρτοφυλακίου (προβλέψεις και διαγραφές δανείων).
Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει υπολογίσει τις κεφαλαιακές ανάγκες των πιστωτικών ιδρυμάτων λαμβάνοντας υπ’ όψιν το βασικό σενάριο της BlackRock για την εξέλιξη των ζημιών πιστωτικού χαρτοφυλακίου έως το 2016 και το δυσμενές για την πορεία της οικονομίας αναφορικά με τα στοιχεία μελλοντικής κερδοφορίας και τις πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων. Με βάση την παραπάνω μέθοδο, οι κεφαλαιακές ανάγκες του συνόλου των ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων δεν ξεπερνούν τα 5,5 δισ. ευρώ (στο σενάριο των 4,5 δισ. ευρώ η Eurobank παίρνει 2,7 με 2,5 δισ. και η Εθνική 2,3 με 2 δισ., ενώ Πειραιώς και Alpha εμφανίζουν μηδενικές κεφαλαιακές ανάγκες).
Η τρόικα επιμένει όμως σε συντηρητικότερη προσέγγιση ζητώντας να ληφθεί υπ’ όψιν το δυσμενές σενάριο για την εξέλιξη των αναμενόμενων ζημιών πιστωτικού χαρτοφυλακίου. Σε αυτήν την περίπτωση οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών θα ανέλθουν στα 8 δισ. ευρώ.
Η άφιξη των δανειστών στην Αθήνα συνοδεύτηκε από διαρροές που υπονόμευσαν το κλίμα. Οι «Financial Times» σε δημοσίευμά τους εμφάνισαν το ΔΝΤ να προσδιορίζει τις κεφαλαιακές ανάγκες για τις ελληνικές τράπεζες κοντά στα 20 δισ. ευρώ, απειλώντας να δημοσιοποιήσει και επίσημα τις εκτιμήσεις του στην περίπτωση που η Αθήνα ανακοινώσει ότι το κεφαλαιακό κενό φτάνει τα 6 δισ. ευρώ.
Το δημοσίευμα, μάλιστα, σημειώνει ότι η ελληνική πλευρά ήλπιζε να αξιοποιήσει μέρος από το μαξιλάρι του ΤΧΣ, ώστε να καλύψει άλλες κρατικές δαπάνες, στο πλαίσιο της στρατηγικής της να αποφύγει τρίτο δανειακό πακέτο. Αυτό είναι το επίκεντρο της διαφωνίας των δανειστών που μάλλον πυροδότησε και την ένταση. Ιδιαίτερα αφού, όπως φαίνεται, οι διαφωνίες του ΔΝΤ (ως προς τη μεθοδολογία για τον προσδιορισμό των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών) έχουν πολιτική και όχι τεχνοκρατική αφετηρία. Το Ταμείο δείχνει να επιδιώκει την απεμπλοκή του από το πρόγραμμα για την Ελλάδα και το θέμα των κεφαλαιακών αναγκών μπορεί να δώσει αφορμή για την έξοδο.
Παρά την έμμεση διάψευση του ΔΝΤ την Τρίτη, πάντως, οι «F.T.» επανήλθαν στο θέμα της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών επαναλαμβάνοντας την εκτίμηση ότι οι ανάγκες φτάνουν τα 20 δισ. ευρώ. 

Στο νέο δημοσίευμα αναφέρουν ότι ενισχύονται οι εκτιμήσεις πως η Ελλάδα θα χρειαστεί και ένα νέο πακέτο βοήθειας, προσθέτοντας ότι οι αξιωματούχοι του ΔΝΤ φέρεται να είναι πεπεισμένοι ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα χρειάζεται έως 20 δισ. σε νέα κεφάλαια. 

Αυτό είναι ένα ποσό, αναφέρει το δημοσίευμα, πολύ μεγαλύτερο από τα 6 δισ. ευρώ που εκτιμούν οι εθνικές αρχές.
Ο αρθρογράφος Patrick Jenkins σημειώνει ταυτόχρονα ότι η επίλυση της διαφοράς για την υγεία των ελληνικών τραπεζών ενδεχομένως να δώσει σημαντικές ενδείξεις για την προσέγγιση των ευρωπαϊκών αρχών στην εκτεταμένη άσκηση για την αξιολόγηση της υγείας συνολικά του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.
 

Κλειστές οι πόρτες
 Ένα σημείο στο οποίο εστιάζει η τρόικα για να ζητήσει αυστηρότερες προβλέψεις είναι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, τα οποία αυξάνονται ραγδαία. Ήδη υπάρχουν εκτιμήσεις, όπως της Alpha Finance, ότι μπορεί να φθάσουν στο 50% του ΑΕΠ ή 90 δισ. ευρώ.
Την ίδια στιγμή, ο νόμος για την ανακεφαλαιοποίηση γίνεται πρακτικά... διάτρητος, καθώς αφήνει σε εκκρεμότητα το θέμα των warrants, ενώ κάποιοι φτάνουν στο σημείο να αναφέρουν ότι μπορεί να περάσει ημιτελής. 

Δηλαδή να περάσει σε αυτήν τη φάση η διαδικασία της Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου (ΑΜΚ) με τον προσδιορισμό της τιμής και τον καθορισμό του ρόλου των δύο διεθνών οίκων που θα αποτιμήσουν αν η τιμή αντικατοπτρίζει την εύλογη αξία, και σε... επόμενη φάση να περάσει το θέμα των warrants.
Ένας νόμος τόσο δομικός όσο ο νόμος για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν μπορεί να έρχεται με δόσεις. 

Εξ ου και η σχετική ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ...
Ένα ακόμη εμπόδιο στον κυβερνητικό σχεδιασμό αφορά την πραγματική δυνατότητα της κυβέρνησης να προσφύγει για δανεισμό στις αγορές, ώστε να αποφύγει έναν νέο δανεισμό από τους επίσημους δανειστές και το συνακόλουθο μνημόνιο. 

Και εδώ όμως η κατάσταση είναι σχεδόν απογοητευτική και μάλιστα όχι μόνο εξ αιτίας των επιτοκίων στην αγορά κεφαλαίων, τα οποία κρίνονται εκ προοιμίου πολύ ακριβότερα από αυτά της τρόικας.
Σύμφωνα με μελέτη του Κέντρου Ευρωπαϊκής Πολιτικής (CEP), που εδρεύει στο Φράιμπουργκ, η πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας διαρκώς επιδεινώνεται. 

Το ενδιαφέρον στη μελέτη αυτή βρίσκεται κυρίως στη μεθοδολογία της, καθώς το γερμανικό think tank δεν λαμβάνει υπ’ όψιν μόνο το χρέος των χωρών, αλλά και την επενδυτική δραστηριότητα σε αυτές, καθώς η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων επηρεάζει την πιστοληπτική ικανότητα των χωρών
 

«Ευέλικτο» μνημόνιο
Το συμπέρασμα του CEP ότι «η πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας συνεχίζει να μειώνεται, και μάλιστα σαφώς ταχύτερα σε σχέση με άλλες χώρες της ευρωζώνης», προφανώς απεικονίζει ένα βασικό επιχείρημα στη δεδηλωμένη πρόθεση της Γερμανίας να «επιλύσει» το ζήτημα του ελληνικού χρηματοδοτικού κενού με νέο δάνειο και μνημόνιο.
Επικουρικά προσθέτουμε το σημείο της μελέτης που αναφέρει ότι στην Ελλάδα ο συνδυασμός της σταθερά υψηλής κατανάλωσης σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημα και των συνεχώς μειούμενων επενδύσεων συνθλίβει τις δυνατότητες για ανάπτυξη και σχεδόν εξανεμίζει τις δυνατότητες της χώρας να αποπληρώσει τα δάνειά της.
Συνεπώς, επειδή το κούρεμα του χρέους έχει απορριφθεί ρητώς από τη Γερμανία, η ανώμαλη προσγείωση της κυβέρνησης σε ένα νέο μνημόνιο θα πρέπει, με τα σημερινά δεδομένα, να θεωρείται βέβαιη. Επομένως, ελάχιστα ανακουφιστική μοιάζει η αναγγελία της εφημερίδας «Die Welt» ότι το επόμενο μνημόνιο θα είναι πιο ευέλικτο και θα αφήνει μεγαλύτερο περιθώριο αποφάσεων στις όποιες ελληνικές κυβερνήσεις...

 

Ατζέντα διαπραγμάτευσης 

Εν τω μεταξύ συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις με την τρόικα για τα... τρέχοντα. Ιδού η ατζέντα:

1 Ο καθορισμός του ύψους του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2013 καθώς από αυτό εξαρτάται αν θα υπάρξει ανάγκη για λήψη μέτρων μέσα στο 2014 προκειμένου να κλείσει το δημοσιονομικό κενό της φετινής χρονιάς.
2 Ο καθορισμός του νέου μεσοπρόθεσμου προγράμματος το οποίο θα ισχύσει για την περίοδο 2015-2017. Είναι επίσης σημαντική εκκρεμότητα καθώς θα κριθεί αν θα χρειαστούν δημοσιονομικά μέτρα το 2015, πόσα και ποια.
3.Το πιο σημαντικό έχει να κάνει με τα κεφάλαια που θα χρειαστούν οι τράπεζες. Η απόσταση είναι χαώδης καθώς η ελληνική πλευρά υποστηρίζει ότι απαιτούνται πέντε δισεκατομμύρια ευρώ, με την τρόικα να φέρεται να ανεβάζει τον πήχη στα 20 δισεκατομμύρια ευρώ.
4 Οι απολύσεις στον δημόσιο τομέα μέσα στο 2014 που πρέπει να φτάσουν στις 11.000 αλλά και το κλείσιμο του προγράμματος των αποχωρήσεων (150.000 συνολικά).
5 Οι ομαδικές απολύσεις. Το ζητούμενο είναι αν θα διατηρηθεί το υφιστάμενο καθεστώς ή θα υπάρξει απελευθέρωση του ποσοστού, ειδικά για τις επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερα από 150 άτομα προσωπικό.
6 Η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Δύο οι εκκρεμότητες: πότε θα γίνει η μείωση των 3,9 ποσοστιαίων μονάδων και πώς θα χρηματοδοτηθεί, διότι προκύπτει δημοσιονομικό κενό της τάξεως των 700 εκατ. ευρώ (κατά την ελληνική κυβέρνηση) ή τουλάχιστον ενός δισ. ευρώ (κατά την τρόικα).
7 Κατάθεση νέου φορολογικού νομοσχεδίου με το οποίο θα καθορίζεται ο νέος τρόπος υπολογισμού του φόρου υπεραξίας, ο νέος τρόπος φορολόγησης των αγροτών κ.λπ. Η τρόικα θα «μετρήσει» τις δημοσιονομικές επιπτώσεις του νέου νομοσχεδίου πριν ανάψει το πράσινο φως για την κατάθεσή του στη Βουλή. Είναι κρίσιμο νομοσχέδιο καθώς με αυτό θα ξεμπλοκάρουν οι μεταβιβάσεις επιχειρήσεων, ακινήτων κ.λπ., οι οποίες είναι μπλοκαρισμένες λόγω εσφαλμένης διατύπωσης της υφιστάμενης νομοθεσίας.
8 Η «εργαλειοθήκη» του ΟΟΣΑ. Θα κριθεί η διάρκεια ζωής του γάλακτος, ο τρόπος πώλησης του ψωμιού, το αν θα ανοίξει η αγορά των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων αλλά και το τι ακριβώς θα γίνει με τις τιμές των βιβλίων.

topontiki