Σερζ Λατούς: Ομιλία στη Θεσ/νίκη / Επίσκεψη, στην αυτοδιαχειριζόμενη ΒΙΟΜΕ

Ομιλία στη Θεσ/νίκη: "Οικοσοσιαλισμός ή βαρβαρότητα"

Σε μια κατάμεστη αίθουσα στο κινηματογράφο Αλέξανδρος όπου το παρών έδωσαν πλήθος ανθρώπων και μέλη κινημάτων που εμπνεύστηκαν από το έργο του, ο γάλλος θεωρητικός της “λιτής αφθονίας” Σερζ Λατούς παρουσίασε το σχέδιο του για την “επανίδρυση της κοινωνίας”. Πρόκειται για ένα μοντέλο αποανάπτυξης πέρα από την «θρησκεία» της οικονομικής μεγέθυνσης και τον καπιταλισμό με έμφαση στην άμεση δημοκρατία και την αυτονομία, >>>

ένα μοντέλο που πηγαίνει πέρα και κόντρα από την εκμετάλλευση της φύσης και του ανθρώπου και θεσμίζει νέες πιο ισότιμες κοινωνικές σχέσεις. 

Σύμφωνα με τον Λατούς η αποανάπτυξη συνιστά μια εναλλακτική απάντηση στην κρίση και στο οικονομικοπολιτικό μοντέλο που την παράγει και έχει ως στόχο την χειραφέτηση και την επανεφεύρεση της ζωής από τους ίδιους τους ανθρώπους μακρυά από τους νόμους της αγοράς και της άμετρης παραγωγής και κατανάλωσης.

Ο Σέρζ Λατούς ο οποίος ήρθε στην χώρα μας με αφορμή την έκδοση από τις Εκδόσεις των Συναδέλφων του βιβλίου του «Κορνήλιος Καστοριάδης: Ριζοσπαστική αυτονομία» συνέδεσε την έννοια της αποανάπτυξης με το έργο του Κορνήλιου Καστοριάδη τον οποίο χαρακτήρισε πρόδρομο της αποανάπτυξης, ενός κοινωνικοπολιτικού σχεδίου στο οποίο, όπως είπε, το δίλημμα «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» (από τον τίτλο του περιοδικού το οποίο εξέδιδε η ομώνυμη ομάδα στην οποία συμμετείχε και ο Καστοριάδης) μεταφέρεται στην θεωρία της αποανάπτυξης ως «οικοσοσιαλισμός ή βαρβαρότητα».

Ο Καστοριάδης, σύμφωνα με τον ίδιο, δίνει μέσα από την δική του φιλοσοφική θεώρηση της κοινωνίας μια πολύ σημαντική διάκριση μεταξύ αυτονομίας και ετερονομίας προσεγγίζοντας τον πυρήνα του πολιτικού στο επίπεδο της ανάλυσης του φαινομένου της γραφειοκρατίας, των δομών του κράτους και όχι στο πεδίο της ανάλυσης των πολιτικών δυνάμεων . 
Η αποανάπτυξη εντάσσεται, σύμφωνα με τον ίδιο, στο σχέδιο της αυτονομίας.

Κόντρα στην "θρησκεία" της ανάπτυξης

Η “ανάπτυξη” σύμφωνα με τον Λατούς, είναι συνώνυμη της καπιταλιστικής κοινωνίας, λαμβάνει την μορφή της παγκοσμιοποίησης και στην οικονομία αποτυπώνεται με την μορφή της απεριόριστης κατανάλωσης και παραγωγής καθώς και της καταστροφής δημοσίων και φυσικών πόρων. 
Η οικονομία που στηρίζεται στην άμετρη ανάπτυξη είναι καταστροφική τόσο για την βιόσφαιρα και τις πηγές ενέργειας ενώ παράλληλα επιφέρει ανισότητες σε όλους τους τομείς της ζωής της κοινωνίας. 
Η κοινωνία γίνεται με αυτόν τον τρόπο όλο και πιο ετερόνομη αγκιστρωμένη στους νόμους της αγοράς.” 
Αν αρνηθούμε την θρησκευτικότητα της ανάπτυξης τότε μόνο μπορούμε να προχωρήσουμε σε μια επανεφεύρεση της ζωής από τους ίδιους τους ανθρώπους τόσο στο πολιτικό όσο και στο οικονομικό επίπεδο σε ένα άλλο παράδειγμα ζωής αυτό του οικοσοσιαλισμού” δήλωσε και πρόσθεσε “Κάθε κοινωνία μπορεί να βγει από την φτώχεια και την ανεργία όχι όμως στηριζόμενη στον μύθο της ατέρμονης ανάπτυξης, πρέπει να αλλάξουμε στάση ζωής, να μειώσουμε το ωράριο εργασίας και να χρησιμοποιούμε με διαφορετικό τρόπο τους φυσικούς πόρους”. 
“Ο σοσιαλισμός στην αυθεντική του μορφή συνίσταται στο να μην καταναλώνουμε περισσότερο αλλά να διανέμουμε διαφορετικά και ισότιμα των πλούτο” σημείωσε.

Ο Λατούς ανέπτυξε εκτενώς την ιδέα μιας κοινωνίας αυτοκυβερνούμενης στο αγροτικό αλλά και στο αστικό τοπίο στην οποία θα υπάρχουν μικροί πυρήνες, όσο τον δυνατόν αμεσοδημοκρατικής διακυβέρνησης. 
Δεν έδωσε όμως οδηγίες εφαρμογής του μοντέλου της αποανάπτυξης καθώς, όπως είπε, αυτό θα πρέπει να είναι μέλημα των ίδιων των τοπικών κοινοτήτων

Να αποαποικιοποιήσουμε το φαντασιακό μας

Αναφερόμενος στο σημείο αυτό και πάλι στον Καστοριάδη και την θέση του για την φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας δήλωσε ότι και σήμερα το φαντασιακό μας είναι κυριαρχούμενο από ερμηνείες και αναπαραστάσεις του κυρίαρχου μοντέλου ανάπτυξης και τόνισε την σημασία αποαποικιοποίησής του. 
“Μια τέτοια προσπάθεια δεν θα μοιάζει με την Οκτωβριανή επανάσταση και την κατάληψη της εξουσίας απο το προλεταριάτο” δήλωσε ενώ στο ερώτημα ποιο είναι το πολιτικό υποκείμενο της επανάστασης αυτής που περιγράφει ο Λατούς απάντησε ότι είμαστε πολλοί, είμαστε το 99%, όπως έλεγε και το κίνημα του Occupy movement, και των Indignados.

Ο γάλλος φιλόσοφος έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην έννοια της Δημοκρατίας μέσα από το φιλοσοφικό πρίσμα του Καστοριάδη τονίζοντας ότι για τον τελευταίο Δημοκρατία είναι να μορφωνόμαστε στο πως να γίνουμε δημοκράτες πολίτες. 
Εξάλλου όπως είπε επικαλούμενος τον M. Lowy σήμερα ζούμε “παρά μόνο στιγμές δημοκρατίας”, “δεν ζούμε σε ένα δημοκρατικό σύστημα”. 
Επίσης, σύμφωνα με τον Λατούς, μπορεί ο Διαφωτισμός να μας αποδέσμευσε από τις προκαταλήψεις τις θρησκείας αλλά μας “κληρονόμησε” την δικτατορία της οικονομίας και του επιστημονισμού στην οποία πρέπει να αντιτάξουμε την φρόνηση.

Ούτε θεός, ούτε Καίσαρας

Στόχος των κινημάτων δεν πρέπει να είναι, σύμφωνα με τον ίδιο, πως θα καταλάβουν την εξουσία αλλά το πως να πιέσουν την εξουσία να στραφεί στην κατεύθυνση της άμεσης δημοκρατίας και αυτό θα γίνει εφικτό μόνο αν η εξουσία νοιώσει ότι απειλείται από ένα τέτοιο δυνατό κίνημα. 
Ο Σερζ Λατούς έφερε ως παράδειγμα τις αυτόνομες κοινότητες των Ζαπατίστας στις περιοχές της Τσιάπας και στο παράδειγμα της άμεσης δημοκρατίας που βρίσκεται σε εξέλιξη εκεί . 
Υπενθύμισε ακόμη την φράση του υποδιοικητή Μάρκος ότι “Δεν θέλουμε την εξουσία γιατί αν πάρουμε την εξουσία η εξουσία θα μας πάρει μαζί της. Θέλουμε η εξουσία να σέβεται το δικαίωμα μας στην γη, να σέβεται αυτό που είμαστε. ”

Τέλος, μιλώντας για την καταστροφή των φυσικών πόρων ο Σερζ Λατούς μίλησε για την σημασία των κινημάτων υπεράσπισής τους και έφερε ως παράδειγμα τον αγώνα που δόθηκε ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού στην Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας ο οποίος κέρδισε και ο λόγος των αγροτών έγινε σεβαστός, φέρνοντας στην συνέχεια στην εξουσία τον Έβο Μοράλες. 
Δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στο ελληνικό παράδειγμα δηλώνοντας ότι αν βγει στην εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Α.Τσίπρας ο λαός πρέπει να συνεχίσει να αγωνίζεται.

Ο Σερζ Λατούς έκλεισε την ομιλία του με ένα σλόγκαν από την Διεθνή "ούτε θεός, ούτε Καίσαρας, ούτε δημαγωγός ο κάθε παραγωγός να σώσει τον εαυτό του" φορτίζοντας συναισθηματικά την ατμόσφαιρα της αίθουσας προκαλώντας στην συνέχεια μια πολύτιμη συζήτηση με το κοινό.

 

=======================

Επίσκεψη, στην αυτοδιαχειριζόμενη ΒΙΟΜΕ

  "...η αυτοδιαχείριση, είναι ανυπόφορος εχθρός της εξουσίας..." 

Τον χώρο του εργοστασίου της ΒΙΟΜΕ επισκέφθηκε σήμερα το πρωί ο γάλλος θεωρητικός της αποανάπτυξης Σερζ Λατούς. 
Επί αρκετή ώρα συζήτησε με τους εργαζόμενους που συμμετέχουν στο πετυχημένο εγχείρημα της αυοδιαχείρισης που εξελίσσεται στην Θεσσαλονίκης ενώ παράλληλα ξεναγήθηκε στους χώρους των εργοστασίων και της παραγωγής των οικολογικών καθαριστικών που διανέμονται πλέον σε όλη την χώρα μέσα από δίκτυα αλληλεγγύης.

Ο Λατούς μίλησε για την σημασία της αυτοδιαχείρισης και των αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών μέσω των οποίων παίρνονται οι αποφάσεις τονίζοντας ότι το εγχείρημα της ΒΙΟΜΕ είναι ένα εγχείρημα αυτονομίας που στόχο δεν έχει την άμετρη παραγωγή αλλά την ικανοποίηση βασικών αναγκών τόσο των εργαζομένων όσο και της υπόλοιπης κοινωνίας. 
Αυτό που διαφοροποιεί το εργοστάσιο αυτό από τα συμβατικά εργοστάσια είναι ότι η λειτουργία του δεν αποσκοπεί στην συσσώρευση κέρδους από έναν καπιταλιστή.

Ο γάλλος φιλόσοφος συνέδεσε  την αυτοδιαχείριση με την έννοια της αποανάπτυξης τονίζοντς  ότι δίνει έναν ορίζοντα νοήματος που επιτρέπει να προχωράμε διαρκώς με στόχο την αυτονομία," να αποφασίζουμε εμείς για τις τύχες μας". 
Μάλιστα παρομοίασε τον αγώνα των εργαζομένων της ΒΙΟΜΕ με έναν  αγώνα που δόθηκε το 1968 από τους εργάτες του  εργοστασίου παραγωγής ρολογιών Λιπ στην Μπεζανσόν στην Γαλλία, το οποίο όπως και η ΒΙΟΜΕ εγκαταλήφθηκε από την εργοδοσία του  και στη συνέχεια πέρασε στα χέρια των εργατών. 
Μάλιστα, υπενθύμισε ότι  και ο Κορνήλιος ο Καστοριάδης είχε επισκεφθεί το εργοστάσιο για να δει πως εφαρμόζεται το εγχείρημα της αυτοδιαχείρισης. 
Το εγχείρημα πήγαινε πολύ καλά με αποτέλεσμα να ασκήσει τεράστια πίεση στην κυβέρνηση και παράλληλα είχε μεγάλο αντίκτυπο στην κοινωνία. 
Τελικά η τότε κυβέρνηση του Ζισκάρ Ντε στ`Εσταίν το έκλεισε διότι όπως συμπέρανε ο Λατούς "η αυτοδιαχείριση είναι ένας ανυπόφορος εχθρός της εξουσίας". 

"Αν καταφέρουν οι εργαζόμενοι να λειτουργήσουν τα εργοστάσια τους σε ένα πλαίσιο αυτοδιαχείρισης θα μπορούμε να μιλάμε ίσως και για το τέλος του καπιταλισμού" πρόσθεσε. Επαναδιατυπώνοντας τέλος την θέση του για την αποανάπτυξη στον σκοπό διαρκούς εφαρμογής του οικοσοσιαλιστικού μοντέλου κατέληξε ότι συνιστά έναν τρόπο για  να αγωνιστούμε ενάντια στην πτώση μας προς την βαρβαρότητα.
  

2 Ρεπορτάζ από τη Σταυρούλα Πουλημένη 

στο alterthess.gr