Το ναυάγιο της "εθνικής συνεννόησης", οι υποθήκες, οι εφεδρείες και οι διάλογοι

Ένα κατηγορηματικό «όχι» στο ασφαλιστικό, ένα «ίσως» στην συνταγματική μεταρρύθμιση και ένα οριακό «ναι» (πλην ΝΔ) στην εθνική γραμμή για το προσφυγικό απέδωσε το συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών –ένα συμβούλιο που κατέδειξε μεν τα δεδομένα διακομματικά αδιέξοδα, ενέγραψε δε υποθήκες για πιθανές πολιτικές εξελίξεις στο μέλλον. Η πρώτη ανάγνωση των πεπραγμένων και του κλίματος στη χθεσινή «σύσκεψη κορυφής» δίνει απλώς μια συνολική άρνηση συναίνεσης

και μια μετωπική σύγκρουση και πόλωση. 

Η Νέα Δημοκρατία δια του υπηρεσιακού Γιάννη Πλακιωτάκη είπε «όχι σε όλα» - ακόμη και στα hot spots στα νησιά, το ΠΑΣΟΚ δια της Φώφης Γεννηματά συγκατάνευσε, με το ζόρι, σε εθνική γραμμή μόνον για το προσφυγικό, και ο Αλέξης Τσίπρας απάντησε καταγγέλλοντας αμφότερους ως «υπονομευτές» και της διεθνούς θέσης της χώρας και της εθνικής διαπραγμάτευσης με τους δανειστές.

«Δυστυχώς, σήμερα αυτοί που έχουν την αποκλειστική ευθύνη για την οικονομική, θεσμική και ηθική εξόντωση του ελληνικού λαού τα τελευταία πέντε χρόνια, απέδειξαν ότι δεν διαθέτουν ούτε το απαραίτητο αίσθημα ευθύνης, ούτε την αναγκαία σοβαρότητα», δήλωσε ο πρωθυπουργός αμέσως μετά τη σύσκεψη, χαρακτηρίζοντας τη ΝΔ «κατώτερη των περιστάσεων» και υπενθυμίζοντας με νόημα στο ΠΑΣΟΚ το «καταστροφικό PSI που χρέωσε με δισεκατομμύρια τα ασφαλιστικά ταμεία».

Σε δεύτερο χρόνο, ωστόσο, η χθεσινή σύσκεψη κορυφής αφήνει και ανοίγει περιθώρια εξελίξεων, ακόμη και εν δυνάμει ανατροπών. Η κυβέρνηση, τελώντας σε τριπλό κλοιό πίεσης από τους δανειστές, τις κοινωνικές εντάσεις που πυροδοτεί το ασφαλιστικό και την ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, επιλέγει να αναδείξει την άρνηση της αντιπολίτευσης, με στόχο να την εκθέσει και να καρπωθεί αν μη τι άλλο τις πολιτικές εντυπώσεις, ενώ ποντάρει στο «μπετονάρισμα» της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας ελλείψει πρόθυμων εφεδρειών. Ταυτόχρονα, ωστόσο, κρατά ανοιχτούς πιθανούς διαύλους σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα με Ποτάμι, ΠΑΣΟΚ και – ιδιαιτέρως – με τον Βασίλη Λεβέντη, διαβλέποντας διεργασίες και ζυμώσεις στο εσωτερικό των κομμάτων της αντιπολίτευσης.

Κυβερνητικές πηγές, άλλωστε, εκτιμούν ότι ακόμη και για τη μελλοντική στάση της Νέας Δημοκρατίας τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο πριν εκλεγεί νέος αρχηγός και φανεί ποια πολιτική και ιδεολογική «οικογένεια» παίρνει το πάνω χέρι στην αξιωματική αντιπολίτευση. Κατά τις ίδιες πηγές, ουδεμία σχέση θα έχει μια Νέα Δημοκρατία υπό τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη και με τις «ευλογίες» Καραμανλή με μια Νέα Δημοκρατία υπό το δίδυμο Τζιτζικώστα – Βορίδη. Πολύ περισσότερο, δε, μια αξιωματική αντιπολίτευση υπό πιο μετριοπαθή, κεντροδεξιά ηγεσία εκτιμάται ότι δύσκολα θα εξηγήσει την απόλυτη άρνηση εθνικής συναίνεσης στους ευρωπαίους ομοϊδεάτες της και, επ αυτού, δεν είναι καθόλου τυχαίο το χθεσινό ερώτημα Τσίπρα εάν «η ΝΔ θα επιχειρήσει να επηρρεάσει τη θέση των αδελφών της ευρωπαϊκών κομμάτων υπέρ των ελληνικών θέσεων;»

Αρκούντως σύνθετη είναι η κατάσταση και στο ΠΑΣΟΚ, όπου παρά την κατακόρυφη άνοδο των τόνων από την Φώφη Γεννηματά, η γραμμή εντός του κόμματος δεν είναι ενιαία. Στελέχη προερχόμενα από τη ΔΗΜΑΡ εξακολουθούν να κρατούν ανοιχτή επικοινωνία με τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ κόντρα στην – τρέχουσα τουλάχιστον - επικράτηση της σκληρής γραμμής Βενιζέλου, έτερα στελέχη του λεγόμενου «ιστορικού ΠΑΣΟΚ» φέρονται να επιμένουν σε μια άλλου τύπου προσέγγιση με την κυβέρνηση και στην επιστροφή στις «σοσιαλιστικές ρίζες» του κόμματος.

Στο Ποτάμι, τίποτα δεν αναμένεται να ξεκαθαρίσει πριν από το συνέδριο του Φεβρουαρίου, η δε αποδοχή της πρότασης Θεοδωράκη για την αλλαγή του εκλογικού νόμου από τον πρωθυπουργό θεωρείται από, ορισμένες τουλάχιστον, κυβερνητικές πηγές ως μια αφετηρία για να σπάσει ο πάγος. 

Πρόκειται, δε, για έναν «πάγο» που εμπεριέχει υψηλή δόση προσωπικής πικρίας, καθώς ο Σταύρος Θεοδωράκης θεωρεί πως ο Αλέξης Τσίπρας τον εξέθεσε και τον άδειασε παρ’ ότι ο ίδιος τον στήριξε χωρίς όρους και προϋποθέσεις στη μεγάλη κρίση του περασμένου καλοκαιριού.

Η περίπτωση του Βασίλη Λεβέντη μπορεί να είναι η τελευταία επιλογή – δείχνει, όμως, αυτή τη στιγμή και η πιο προσιτή για την κυβέρνηση, «σε περίπτωση μεγάλης ανάγκης». 

Το κατά πόσο πρόκειται για την τελευταία πιθανή εφεδρεία ή για ουσιαστική πολιτική επιλογή ίσως φανεί και από το εάν όντως, και με ποιο περιεχόμενο, θα υπάρξει συνάντηση του προέδρου της Ενωσης Κεντρώων με τον πρωθυπουργό το επόμενο διάστημα, όπως είπε χθες ο ίδιος ο Βασίλης Λεβέντης…

Οι διάλογοι της μη συναίνεσης

Ήταν ένα προδιαγεγραμμένα φορτισμένο, και ελάχιστα συναινετικό, συμβούλιο πολιτικών αρχηγών, με εξίσου προδιαγεγραμμένους και τους ρόλους: Το καθολικό, έως και πιο ισοπεδωτικό, «όχι» ήρθε από τον - υπηρεσιακό γαρ και «μη πολιτικά εξουσιοδοτημένο» - αρχηγό της ΝΔ Γιάννη Πλακιωτάκη. Το πιο εκρηκτικό ήταν το «όχι» της Φώφης Γεννηματά για το ασφαλιστικό, με εμφανή τη χροιά και πολιτική σκιά του Ευάγγελου Βενιζέλου.

Η άρνηση της πολιτικής, και εν μέρει και προσωπικής, πικρίας εκφράστηκε από τον Σταύρο Θεοδωράκη, που άφησε ωστόσο ένα παράθυρο ανοιχτό στο θέμα της συνταγματικής αναθεώρησης και του εκλογικού νόμου. Και το «όχι» που έχει τις περισσότερες πιθανότητες να μετατραπεί και σε «ναι» ήταν εκείνο του Βασίλη Λεβέντη.

Οι διάλογοι που, κατά τις πληροφορίες, διαμείφθηκαν χθες στον εξάωρο μαραθώνιο του Προεδρικού Μεγάρου είναι ενδεικτικοί ακριβώς αυτού του κλίματος.

Το «όχι» στις διακομματικές επιτροπές

Η πρώτη άρνηση ήρθε νωρίς, όταν ο πρωθυπουργός πρότεινε τη σύσταση δύο διακομματικών επιτροπών, μία για το ασφαλιστικό, και μία για τη συνταγματική αναθεώρηση στην οποία κάθε κόμμα θα εκπροσωπείτο με ένα μέλος. Γιάννης Πλακιωτάκης και Φώφη Γεννηματά είπαν κατηγορηματικά «όχι» και στα δύο, ο δε Σταύρος Θεοδωράκης είπε «όχι» στο ασφαλιστικό και άφησε περιθώρια συζήτησης για τη συνταγματική αναθεώρηση. Ο Αλέξης Τσίπρας, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, επεσήμανε στους αρχηγούς ότι «η κυβέρνηση έχει έτοιμο ένα πλέγμα βιώσιμων παρεμβάσεων που καλύπτουν το 0,6% του ΑΕΠ» από το συνολικά 1% του ΑΕΠ που απαιτείται να περικοπεί από τις δαπάνες για το ασφαλιστικό. Φέρεται δε να κάλεσε τα κόμματα να μετάσχουν σε μια επιτροπή με ειδικούς εμπειρογνώμονες που θα συζητούσε αφ΄ενός την πρόταση αυτή για κάλυψη του 0,6% του ΑΕΠ και αφ’ ετέρου για «μια συμφωνία που θα καλύπτει το υπόλοιπο 0,4% του ΑΕΠ, με τρόπο που δεν θα οδηγεί σε μείωση των συντάξεων». Το τριπλό «όχι» όμως παρέμεινε στο τραπέζι.

Η κόντρα Τσίπρα - Γεννηματά

Η δεύτερη άρνηση ήρθε όταν ο πρωθυπουργός, στη δευτερολογία του, πρότεινε να υπογραφεί ένα κοινό ανακοινωθέν στο οποίο θα τονίζεται η κοινή βούληση και δέσμευση όλων να μην μειωθούν οι κύριες συντάξεις. Το «όχι» όμως των τριών επαναλήφθηκε, κι εδώ ακολούθησαν οι πιο τεταμένες στιγμές της συνάντησης, κυρίως ανάμεσα στον Αλέξη Τσίπρα και την πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Φώφη Γεννηματά:

«Εχετε το θράσος να λέτε ότι αυτό είναι το χειρότερο Μνημόνιο όταν επί των ημερών σας έγιναν τέτοιες μειώσεις στις συντάξεις; Τα έχετε κάνει όλα, και μειώσεις στις συντάξεις, και PSI, και σήμερα εναντιώνεστε στην πρόταση αυτή; Είναι σα να θέλετε τη μείωση των συντάξεων», είπε, σύμφωνα με τις πληροφορίες, ο πρωθυπουργός, ενώ απευθυνόμενος στη Φώφη Γεννηματά πρόσθεσε: «Θέλετε να σας πω πόσες μειώσεις στις συντάξεις υπογράψατε από το 2010 έως το 2012; Περίπου δέκα. Κι αρνείστε να μπείτε σε μια εθνική γραμμή».

«Εγώ εκλέχτηκα βουλευτής τον Ιανουάριο» ήταν η απάντηση που φέρεται να έδωσε εδώ η Φώφη Γεννηματά για να επανέλθει ο Αλέξης Τσίπρας με το ερώτημα: «Δεν ήσουν υπουργός του ΠΑΣΟΚ όταν μειώνονταν οι συντάξεις;»

«Δεν υπάρχει περίπτωση να ψηφίσουμε μείωση συντάξεων. Τα υπόλοιπα θα συζητηθούν στη Βουλή», ανταπάντησε η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.

«Όχι» και στα hot spots από τον Πλακιωτάκη

Από την πλευρά του, ο υπηρεσιακός αρχηγός της ΝΔ Γιάννης Πλακιωτάκης φέρεται να κατηγόρησε τον πρωθυπουργό ότι «τα όσα λέει είναι υποκριτικά, διότι από τη μία μειώνει με την ψήφο της κυβέρνησης στη Βουλή τις συντάξεις και, από την άλλη, ζητά συναίνεση για να μην κοπούν».

«Δηλαδή τι θα βγείτε να πείτε;», τον προκάλεσε σ’ αυτό το σημείο ο πρωθυπουργός, «ότι δεν θέλετε να μην μειωθούν οι συντάξεις;», ενώ η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο επεκτάθηκε και στο θέμα του προσφυγικού, με τον Γιάννη Πλακιωτάκη να δηλώνει αντίθετος στην δημιουργία και των hot spots στα νησιά. Στην απάντησή του ο Αλέξης Τσίπρα επεσήμανε ότι «η στάση αυτή είναι επιζήμια και θίγει την διαπραγματευτική ικανότητα της χώρας».

Ο εκλογικός νόμος και το αίτημα Θεοδωράκη

Το θέμα του εκλογικού νόμου έβαλε στο τραπέζι του Προεδρικού Μεγάρου ο επικεφαλής του Ποταμιού Σταύρος Θεοδωράκης. Σύμφωνα με πληροφορίες από την πλευρά του Ποταμιού, ο Σταυρος Θεοδωράκης ρώτησε τον Αλέξη Τσίπρα εάν «είναι στις προθέσεις του να αλλάξει ο εκλογικός νόμος εντός του 2016». Κατά τις ίδιες πηγές, η απάντηση του πρωθυπουργού ήταν «ναι», ενώ ο επικεφαλής του Ποταμιού επέμεινε, ρωτώντας εάν είναι στις προθέσεις του «να καταργήσει και το μπόνους των 50 εδρών για το πρώτο κόμμα» για να εισπράξει και πάλι θετική απάντηση.

Ο Βασίλης Λεβέντης

Ο πρόεδρος της Ενωσης Κεντρώων Βασίλης Λεβέντης επέμεινε μεν κατά τη σύσκεψη στην πρόταση του για «συγκρότηση οικουμενικής κυβέρνησης από τεχνοκράτες», ήταν όμως ιδιαίτερα αιχμηρός προς τους πολιτικούς αρχηγούς: 
«Υπονομεύεται το συμβούλιο με τις δηλώσεις σας πριν καν αρχίσει. Πετροβαλάτε τον Αλέξη Τσίπρα και δεν καταλαβαίνετε ότι το Grexit δεν έχει φύγει από το τραπέζι», φέρεται να είπε. Οι δε πληροφορίες από την Ενωση Κεντρώων αναφέρουν ότι ο ίδιος ο Βασίλης Λεβέντης θα έχει κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον πρωθυπουργό τις επόμενες ημέρες και θεωρεί πιθανό ότι ο Αλέξης Τσίπρας θα κάνει δεκτές κάποιες από τις 9 προτάσεις που έχει καταθέσει το κόμμα του.

tvxs.gr