Σκουριές. Επιστήμονες του ΑΠΘ, κατά της εξόρυξης χρυσού

Πανεπιστημιακοί ανέφεραν με συγκεκριμένα στοιχεία 

τις επιπτώσεις που θα έχει σε εθνικό επίπεδο η εξόρυξη

Ενημερωτική εκδήλωση για τις επιπτώσεις της εξόρυξης χρυσού στην Κ. Μακεδονία διοργάνωσε τη Δευτέρα 25/1 η κίνηση πολιτών «Λευκός Πύργος-SOS Κ. Μακεδονία», στο Θεατράκι της οδού Χηλής στην Καλαμαριά, με κεντρικούς ομιλητές επιστήμονες του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η κίνηση τάσσεται κατά της εξόρυξης χρυσού στη Β. Ελλάδα και οι εκπρόσωποι της στην εκδήλωση υποστήριξαν ότι το ζήτημα των




μεταλλείων χρυσού δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν ένα τοπικό, αλλά ως «εθνικό θέμα», καθώς «αφορά το μέλλον όλων και όλης της περιοχής». 
Στην εκδήλωση παραβρέθηκε μεταξύ άλλων και ο περιφερειακός διευθυντής πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Παναγιώτης Ανανιάδης. 
Τις σχετικές εισηγήσεις έκαναν επιστήμονες του ΑΠΘ.

Ο αν. καθηγητής Φυσικής του ΑΠΘ Χρήστος Ελευθεριάδης αμφισβήτησε ότι το μεταλλευτικό μείγμα της περιοχής της Χαλκιδικής επιδέχεται επεξεργασίας με τη μέθοδο «flash smelting», λόγω της μεγάλης περιεκτικότητας του (περίπου 10 %) σε αρσενικό.

«Δεν υπάρχει στον κόσμο πυρομεταλλουργία που διαχειρίζεται τέτοιες ποσότητες αρσενικού. Σας λεω ότι το όριο που παίζει στην Ευρώπη είναι 0,2 % δηλαδή πενήντα φορές λιγότερο. Αν πας λίγο πιο ανεβασμένο μίγμα 0,3% θα σου βάλουν πέναλτι, γιατί έχουν κόστος, μέχρι 0,5% μπορεί και να το πάρουν. Πάνω από 0,5% ούτε που το σκέφτεται η πυρομεταλλουργία να διαχειριστεί μείγμα με αρσενικό. Πάνω από 0,5% οι λύσεις είναι δεδομένες, θα πας με κυάνιο, με υδρομεταλλουργία, ή θα το στείλεις σε μια χώρα, όπως στη Ναμίμπια, που παίρνει και παραπάνω αρσενικό αλλά και αυτοί παίρνουν μέχρι 4-5% , παραπάνω ούτε για αστείο» 

είπε ο κ. Ελευθεριάδης και πρόσθεσε: 

«Υπάρχει συμβατική υποχρέωση της εταιρίας, γραμμένη ξεκάθαρα στη σύμβαση παραχώρησης, ότι οφείλουν να παρουσιάσουν σε ημιβιομηχανική κλίμακα, όχι με μπουκαλάκια σε εργαστήριο, να κάνουν στη Χαλκιδική εγκατάσταση και να δείξουν την εφαρμοσιμότητα της μεθόδου. Αυτό δεν το έχουν κάνει και δε μπορούν να το κάνουν γιατί αν το είχαν αυτό το πράγμα, θα το πουλούσαν σε όλες τις πυρομεταλλουργίες στον κόσμο». 

Ο κ. Ελευθεριάδης σημείωσε ότι, αντί αυτού, η ίδια εταιρία ισχυρίζεται ότι έκανε πειράματα στη Φιλανδία, σε εργαστήριο και σε δείγμα μεταλλευτικού μίγματος από την Αργεντινή και όχι από τη Χαλκιδική, προσκομίζοντας μια βεβαίωση καθηγητή πολυτεχνείου από την Αθήνα ότι είναι παρόμοιο με της Χαλκιδικής. «Δηλαδή και τους τρεις όρους τους παραβίασαν κατάφορα, απόλυτα» 

είπε ο κ. Ελευθεριάδης.

Αναφέρθηκε και σε ατυχήματα που έγιναν με καταρρεύσεις φραγμάτων στο παρελθόν στη Βραζιλία, στην Ουγγαρία και σε άλλες χώρες και στις τεράστιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις που υπήρξαν. Χαρακτήρισε «εγκληματικό», το ότι «δεν έγινε ποτέ στη χώρα μας μια μελέτη κόστους - οφέλους για τις άλλες δραστηριότητες, τουρισμός, αλιεία, μελισσοκομία, αγροτοκτηνοτροφία, που αναπτύσσονται στη Χαλκιδική και ενδέχεται να επηρεαστούν και τι αποδίδουν αυτές σε σχέση με τα μεταλλεία χρυσού». 

Αναφέρθηκε επίσης στο ιστορικό της μεταβίβασης των μεταλλείων της Χαλκιδικής διερωτήθηκε τι απέδωσε αυτή στο ελληνικό δημόσιο, ή τα μέχρι πρότινος «μηδενικά» μεταλλευτικά δικαιώματα υπέρ του δημοσίου, που με την πρόσφατη τροποποίηση του πλαισίου, θα αποδώσουν το «1,5% της αξίας του τελικού προϊόντος από τα δημόσια μεταλλεία, αλλά όχι και από τα ιδιωτικά, για τα οποία ακούγονταν ότι θα μπει άνω όριο 1%».

«Ενδεικτικά, σας λεω ότι στη Ζάμπια το μεταλλευτικό δικαίωμα είναι 20%» 

είπε ο κ. Ελευθεριάδης. 

Πρόσθεσε, ότι «βεβαίως και οι επενδύσεις είναι επιθυμητές, αλλά όχι και η συγκεκριμένη επένδυση». Για τους εργαζόμενους στα μεταλλεία, υποστήριξε ότι υπήρχε εναλλακτική λύση, μόνο, με τις εργασίες αποκατάστασης στις λίμνες αρσενοπυρίτη στην Ολυμπιάδα θα μπορούσαν να απασχολούνται και να πληρώνονται για δεκαετίες.

Ο καθηγητής Γεωφυσικής του ΑΠΘ Κώστας Παπαζάχος υπογράμμισε το «παράδοξο» του μεταλλευτικού κανονισμού, να εγκρίνεται μελέτη τεχνικών έργων, με στοιχεία «που πολλές φορές τα στοιχεία μπορεί να είναι και περιγραφικά» και στη συνέχεια στις επιμέρους άδειες εγκατάστασης και λειτουργίας να παρέχεται τεκμηρίωση για το εάν μπορεί να γίνει εφαρμογή επί του πεδίου. 

Σημείωσε, για παράδειγμα, ότι στις σεισμικές μελέτες για τα δύο φράγματα του Καρατζά Λάκκου και του Λοτσάνικου, τα οποία σχεδιάζονται να γίνουν κοντά στο ρήγμα του Γοματίου, οι μελετητές της εταιρίας «δεν μπορούν να κατηγορηθούν ότι είπαν ψέματα», αλλά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είπαν και «όλη την αλήθεια». 

Παρότι στη μελέτη υπάρχει η γενική περιγραφή και για τα δύο φράγματα, οι απαιτούμενες εξειδικευμένες αναλύσεις που ακολουθούν, γίνονται μόνο για το πρώτο φράγμα, κάτι το οποίο δεν προβλέπεται από το νομικό πλαίσιο. 

«Το αστείο είναι ότι η ίδια η μελέτη στις πρώτες αναλύσεις τις πιο απλές βγάζει ότι το δεύτερο φράγμα - αυτό για το οποίο δεν έγιναν αναλύσεις - έχει δυσμενέστερα σενάρια από το πρώτο».

«Οι συνάδελφοι πράγματι έχουν υπολογίσει πολύ μεγάλες τιμές για την περιοχή, εδώ, της τάξης του 0,5 g, είναι πιο μεγάλες από αυτές τις οποίες δέχονται τα κτίρια στην Κεφαλονιά και στη Ζάκυνθο και δε μπορεί κανείς να κατηγορηθεί ότι έκρυψε την αλήθεια» είπε ο κ. Παπαζάχος, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι για ορισμένες παραδοχές, δεν λαμβάνονται υπόψη άλλες παράμετροι, εξίσου σημαντικοί, όπως «η διάρκεια κι όχι μόνο το μέγεθος ενός σεισμού», όπως θα ήταν το σωστό, καθώς «διακυβεύονται πολύ μεγάλες μετατοπίσεις, πολύ βαρβάτες μετακινήσεις». 

Επικαλέστηκε τα συμπεράσματα, της ίδιας, της μελέτης της εταιρίας, όπου σε περίπτωση πολύ μεγάλου σεισμού, προβλέπεται μετατόπιση του φράγματος έως και εννέα μέτρα, με τέσσερα μέτρα μετατόπιση του πυρήνα του φράγματος και διερωτήθηκε ποια κατασκευή μπορεί να αντέξει μια τέτοια μετατόπιση και να παραμείνει σταθερή και λειτουργική. 

Επιπλέον, είπε, ότι στη μελέτη έχουν αγνοηθεί «πλήρως» οι επιπτώσεις λόγω της εγγύτητας τους με τα ρήγματα, καθώς «εκτός από τη σεισμική ταλάντωση, θα δεχτούν και μεγάλες πρωτογενείς μετατοπίσεις».

«Καθαρά επιστημονικά, η μελέτη παρουσιάζει σοβαρές τεχνικές ελλείψεις, αγνοούν ότι είναι δίπλα σε πολύ μεγάλα ρήγματα στην πράξη» σημείωσε ο κ. Παπαζάχος. 

Για το σχεδιαζόμενο φράγμα στον Κοκκινόλακκα είπε ότι δεν έχει υπάρξει προηγούμενο, να σχεδιάζεται ένα τέτοιο φράγμα που να συγκρατεί επικίνδυνα απόβλητα επεξεργασίας μεταλλευμάτων, πάνω σε ένα τέτοιο ρήγμα, που «διαπιστωμένα έχει δώσει τις μεγαλύτερες επιφανειακές μετατοπίσεις στην Ελλάδα τον 20ου». 

Υπογράμμισε, ότι το φράγμα θα βρίσκεται «ακριβώς πάνω στο ρήγμα», του σεισμού με μέγεθος 7,0 της Ιερισσού του 1932, που δημιούργησε μια σχισμή στο έδαφος «πλάτους δύο και βάθους δέκα μέτρων και μήκους 7 χλμ., η οποία ακολουθεί τη διαδρομή Στρατώνι - Μαντεμ Λάκκο - Στρατονίκη και είχε 161 νεκρούς, 669 τραυματίες και 4.106 κατεστραμμένα κτίρια στην περιοχή».

Ο διευθυντής Ερευνών του ΙΤΣΑΚ - ΟΑΣΠ Βασίλης Λεκίδης αναφέρθηκε στη μελέτη της εταιρίας, υπογραμμίζοντας ότι «σύμφωνα με τον ελληνικό αντισεισμικό κανονισμό απαιτείται έρευνα δεδομένων, με τουλάχιστον πέντε επιταχυσιονγραφήματα και σύμφωνα με τον ευρωκώδικα επτά», ενώ οι μελετητές της εταιρείας έχουν χρησιμοποιήσει μόνο τρία, παίρνοντας, ως παραδείγματα, τρεις σεισμούς που παράγουν ενέργεια σε υψηλές συχνότητες (απομακρυσμένους από το ρήγμα) δηλαδή, της Λευκάδας, της Καλαμάτας και του Αιγίου. 

Διερωτήθηκε για ποιο λόγο δεν πήραν σεισμό με επίκεντρο κοντά στο ρήγμα, όπως το σεισμό της Κεφαλονιάς, ώστε να μελετήσουν τις επιπτώσεις στο φράγμα. 

«Γιατί θα βγάζανε δυσμενέστερα αποτελέσματα, λόγω του ότι η ιδιοπερίοδος του φράγματος είναι κοντά στο 1 δευτερόλεπτο» είπε ο κ. Λεκίδης. Σημείωσε, επίσης, ότι «φαραωνικές» κατασκευές όπως αυτά τα φράγματα, καμία σχέση δεν έχουν με τα τριώροφα κτίρια της Κεφαλονιάς.

«Πιστεύετε, ότι με μετακινήσεις της τάξεως, από 4 έως 9 μέτρα, όπως αποφαίνεται η μελέτη τους, θα έχουμε ελαστική συμπεριφορά του φράγματος; Όχι φυσικά δε θα έχει. Δε χρησιμοποιείται (στη μελέτη) η φασματική ανάλυση, δε χρησιμοποιούνται τα σωστά φάσματα σχεδιασμού και απόκρισης, έπρεπε να έχει ληφθεί υπόψη το δυσμενέστερο σενάριο, όπως της Κεφαλονιάς, το οποίο θα οδηγούσε σε μεγαλύτερες μετακινήσεις» 

είπε ο κ. Λεκίδης και πρόσθεσε : 

«Στην Ελβετία δίνουν όρια (μετακίνησης) μισό μέτρο, στις ΗΠΑ δίνουν 1,5-2 μέτρα, στη Γαλλία 4 μέτρα, αλλά εδώ έχουμε μέχρι 9 μέτρα. Και αυτές τις μετακινήσεις τις έχουμε, με τα φυσικά επιταχυσιονγραφήματα, που δε φορτίζονται πολύ τα φράγματα, αν βάλουμε τα τεχνητά, τότε πιθανό να φτάσουμε και στα δεκαπέντε μέτρα μετακίνησης, κάτι με το οποίο ως ενδεχόμενο δε μπορεί κανείς να διανοηθεί ότι αυτό το φράγμα θα είναι χρήσιμο μετά από ένα ισχυρό σεισμό».

«Το ένα τρίτο (470.000 μελίσσια ) των μελισσιών έρχεται στη Χαλκιδική και στη Θάσο κάθε φθινόπωρο για να συλλέξουν το πευκόμελο που είναι μοναδικό παγκοσμίως, ανέφερε ο γεωπόνος, διδάκτωρ μελισσοκομίας στο ΑΠΘ, Γιώργιος Γκόρας και πρόσθεσε :«Οποιαδήποτε επιβάρυνση ή έλλειψη του πεύκου θα επηρεάσει σημαντικά τη μελισσοκομία της χώρας».

Ο κ. Γκόρας αναφέρθηκε στις «πρωτιές» της μελισσοκομίας, ως δραστηριότητας, υπογραμμίζοντας ότι η χώρα είναι πρώτη σε πυκνότητα μελισσιών, δεύτερη σε αριθμό μελισσιών με 1,5 εκ. μελίσσια και από το 1997 έχει επιδοτηθεί με περίπου εκατό εκατομμύρια ευρώ από την Ε.Ε. για αυτή τη δραστηριότητα, δηλαδή 5,5 εκ, το χρόνο. Η ετήσια παραγωγή μελιού είναι γύρω στις 12.000 με 15.000 τόνους. Στη Χαλκιδική και στη Θάσο παράγεται το 45% της πανελλήνιας παραγωγής μελιού, ενώ μόνο οι μόνιμοι μελισσοκόμοι είναι τέσσερις χιλιάδες (Κεντρική, Ανατολική Μακεδονία - Θράκη) 

Παρά τις πρωτιές, η Ελλάδα είναι «η τελευταία χώρα της Ε.Ε. σε παραγωγή μελιού ανά μελίσσι, δέκα κιλά μέλι το χρόνο, ενώ ο μέρος όρος είναι 17 κιλά» είπε ο κ. Γκόρας και συνέχισε : «Αυτό γίνεται κυρίως γιατί έχουμε έλλειψη ανθοφοριών και λιγότερη σχετικά χλωρίδα και άρα αυτή πρέπει να προστατευτεί και να εμπλουτιστεί, άλλωστε μέρος των ευρωπαϊκών κονδυλίων πάει για τον εμπλουτισμό της χλωρίδας και όχι να την καταστρέφουμε».

«Η παραγόμενη σκόνη, εάν ειδικά περιέχει και βαρέα μέταλλα, μπορεί να επηρεάσει το νέκταρ, για το μέλι και τη γύρη (πρωτείνη), που είναι οι τροφές των μελισσών, να περιορίσει τη δυνατότητα των μελισσών να ανιχνεύουν με την οσμή τα άνθη, αλλά και τη διαδικασία της επικονίασης των φυτών. Για να γίνει ένα κιλό μέλι οι μέλισσες πρέπει να επισκεφθούν είκοσι εκατομμύρια άνθη, αν μειωθούν τα φυτά αυτό αυτομάτως μειώνεται» είπε ο κ. Γκόρας.

Στη δασοκάλυψη της Χαλκιδικής, αναφέρθηκε ο καθηγητής δασολογίας ΑΠΘ Θεοχάρης Ζάγκας, (ένα τρίτο παραγωγικά, ένα τρίτο μη παραγωγικά και ένα τρίτο καλλιέργειες), τα οποία «κατατάσσουν τη Χαλκιδική στην πέμπτη θέση από επίπεδο δασοκάλυψης και στη δέκατη από πλευράς παραγωγικών δασών, σε επίπεδο επικράτειας», με αποδιδόμενα προϊόντα εξαιρετικά και για ξύλευση, αλλά και για φαρμακευτικούς λόγους, ενώ συντελούν στην απόδοση ποιοτικού πόσιμου νερού. 

«Τα δάση αυτά είναι δάση αναφοράς για τη χώρα μας, για τα Βαλκάνια και για όλη τη Μεσόγειο, εκεί εκπαιδεύονται έλληνες και ξένοι δασολόγοι, πρέπει να τα προστατεύσουμε». Πρόσθεσε ότι είναι «ταπεινός» τομέας της δασολογίας σε ότι αφορά τη συνεισφορά στο ΑΕΠ, ωστόσο, είναι έντασης εργασίας και δημιουργεί θέσεις απασχόλησης και υπογράμμισε ότι αυτό που πρέπει να απαντηθεί είναι ποιο μοντέλο ανάπτυξης και επενδύσεων θέλουμε και ποιο είναι το καταλληλότερο για τη Χαλκιδική και τη χώρα.

makthes.gr